DBS – głęboka stymulacja mózgu

Deep Brain Stimulation to metoda leczenia polegająca na wprowadzeniu do mózgu elektrody lub elektrod które stymulują prądem elektrycznym wybraną strukturę mózgu. W zależności od wybranego miejsca stymulacji możliwe jest osiągnięcie różnych efektów klinicznych. Stymulacja elektryczna może wywoływać efekt pobudzenia lub wyciszania aktywności mózgu. Wiemy, że niektóre fragmenty mózgu mają kluczowe znaczenie dla powstawania objawów chorób takich jak drżenie samoistne lub choroba Parkinsona. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik obrazowania mózgu możliwe jest bezpieczne wprowadzenie elektrody do tych struktur. Elektroda zakończona jest tzw. kontaktami, czyli miejscami, które służą do stymulacji elektrycznej. Drugi koniec elektrody podłączony jest do stymulatora, który również jest umieszczany w ciele człowieka. Stymulator generuje impulsy elektryczne oraz zawiera w sobie baterię pozwalającą na długotrwałą pracę całego systemu.

Co można leczyć przez DBS?

DBS wykorzystywany jest do leczenia chorób ośrodkowego układu nerwowego. Przede wszystkim stosuje się go w zaawansowanej chorobie Parkinsona oraz w leczeniu drżenia samoistnego. Inne zastosowania metody DBS to dystonie oraz inne ruchy mimowolne, niektóre zaburzenia psychiczne (zespół obsesyjno-kompulsyjny) oraz padaczka.

DBS w chorobie Parkinsona

Wiele objawów choroby Parkinsona wynika z nieprawidłowego działania neuronów produkujących dopaminę. Z tego powodu podstawowymi lekami stosowanymi w tej chorobie są te, które zwiększają ilość dopaminy lub naśladują jej działanie. Działanie neuronów dopaminergicznych jest uzależnione od połączeń z wieloma innymi grupami neuronów w mózgu. Okazuje się, że wpływając na te inne ośrodki w mózgu można osiągnąć efekt jak przy zastosowaniu leków o działaniu dopaminowym. To właśnie jest sposób działania DBS. W zależności od dominujących objawów pacjenta wybiera się miejsce wprowadzenia elektrody. DBS w chorobie Parkinsona jest metodą, która ma ugruntowane miejsce w katalogu możliwych sposobów leczenia. Stosuje się ją u chorych z zaawansowaną chorobą, u których leczenie farmakologiczne nie daje wystarczającego efektu. Istnieje także wiele przeciwwskazań do tej metody leczenia, dlatego przed zabiegiem wszyscy chorzy przechodzą bardzo dokładny proces kwalifikacji.

DBS w leczeniu drżenia

Głęboką stymulację mózgu wykorzystuje się w leczeniu drżenia samoistnego. W przypadku tej choroby można zastosować stymulację tylko jednej półkuli mózgu – tej odpowiedzialnej za dominującą kończynę. Efekt leczenia widoczny jest zaraz po zabiegu.

Etapy leczenia

Pierwszym etapem leczenia jest kwalifikacja. Odbywa się najczęściej w gabinecie neurologa, który posiada doświadczenie w tej metodzie. Niezbędne jest wykonanie szeregu testów farmakologicznych oraz testów psychologicznych. Konieczne jest także badanie obrazowe mózgu i ocena przez neurochirurga. Dzięki ścisłej współpracy między neurologiem i neurochirurgiem kwalifikacja do DBS w NeuroCor odbywa się w jednym miejscu. Zabieg wykonywany jest w oddziale neurochirurgii. Może to być jeden lub dwa zabiegi – jeśli konieczne jest wszczepienie elektrod do obu półkul mózgu. Stymulator włączany jest po zabiegu. Przy pierwszym uruchomieniu neurolog testuje różne konfiguracje stymulatora aby wybrać tą, która da optymalny efekt. Jednocześnie z uruchomieniem stymulacji może okazać się konieczne zmniejszenie dawek leków. Taki efekt widoczny jest najbardziej w chorobie Parkinsona. Proces dobierania parametrów stymulacji i dawek leków zajmuje czasem nawet kilka tygodni.

Ile kosztuje DBS?

Wszczepienie systemów DBS jest w Polsce objęta refundacją. Nie jest jednak dostępna we wszystkich oddziałach neurochirurgicznych. Stosowana jest przez wyspecjalizowane zespoły neurochirurgów i współpracujących z nimi neurologów.