Usuwanie kamienia nazębnego, piaskowanie zębów, fluoryzacja, lakowanie bruzd – to wszystko są zabiegi higienizacyjne mające ogromne znaczenie w profilaktyce próchnicy. Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje o tym dlaczego, w jaki sposób i jak często należy usuwać kamień nazębny Na początek definicja: kamień nazębny to zmineralizowana warstwa złożona między innymi z bakterii, które produkują kwaśne substancje. Te właśnie substancje mogą uszkadzać wierzchnią warstwę szkliwa i w ten sposób zaczyna się próchnica.

Jak powstaje kamień nazębny?

Kamień nazębny powstaje przez mineralizację płytki nazębnej (osadu). Powstaje najczęściej w okolicy szyjki zęba na skutek procesów zależnych między innymi od diety. To co również wpływa na jego ilość to lokalizacja w jamie ustnej, skład śliny, struktura szkliwa zęba oraz regularne wykonywanie zabiegów higienicznych. Kamień nazębny występuje nie tylko tam gdzie widziany jest przez nas samych czyli w części naddziąsłowej. Może się lokalizować także poniżej linii dziąseł czyli w tzw. poddziąsłowej części zęba.

Kamień i osad i – czym się różnią?

Osad nazębny to miękka, lepka warstwa, która nieustannie powstaje i osadza się na powierzchni zębów. Składa się głównie z bakterii. Osad można usunąć samemu w czasie codziennego, dokładnego czyszczenia zębów szczotką i pastą. Nieusunięty w ten sposób osad nazębny stopniowo twardnieje, mineralizuje się i zamienia w kamień nazębny, który ściśle przylega do powierzchni zęba. Pozostające w kamieniu bakterie produkują kwaśne metabolity, które uszkadzają szkliwo i odpowiadają za początek procesu próchniczego. Osad nazębny można usunąć samodzielnie. Kamienia nazębnego nie można usunąć samemu. Należy udać się do gabinetu stomatologicznego.

Na czym polega usuwanie kamienia nazębnego?

Kamień nazębny można usunąć tylko i wyłącznie w gabinecie stomatologicznym za pomocą narzędzi ultradźwiękowych oraz piaskowania zębów. Końcówki narzędzi ultradźwiękowych są kształtem dopasowane do anatomicznego kształtu zębów, umożliwiają precyzyjne usunięcie złogów kamienia naddziąsłowego i poddziąsłowego. Piaskowanie jest to zabieg usuwania kamienia nazębnego i osadu w miejscach trudno dostępnych i niedostępnych dla końcówki ultradźwiękowej za pomocą piaskarki.

Obecnie dostępne są skalery do samodzielnego, domowego użytku, które mają zastąpić wizytę w gabinecie stomatologicznym. Niestety nie ma możliwości, aby takim urządzeniem usunąć dokładnie cały kamień nazębny znajdujący się w miejscach trudno dostępnych i niewidocznych w lusterku. Wykonywane w gabinecie stomatologicznym zabiegi higienizacyjne (skaling i piaskowanie) zajmują w sumie około 30 minut.

Dlaczego należy wykonywać usuwanie kamienia nazębnego?

Kamień nazębny należy usuwać ponieważ jest on skupiskiem bakterii, które mogą prowadzić do schorzeń tkanek twardych zęba (próchnica) jak i tkanek miękkich otaczających ząb (zapalenie przyzębia). Bardzo często jest on powodem przykrego zapachu z ust, czego sami w początkowym etapie nie odczuwamy, ale czują go nasi najbliżsi. Kamień nazębny może powodować również szybszy rozwój paradontozy. Oprócz względów zdrowotnych należy pamiętać także o estetyce – kamień nazębny widoczny jest przecież w naszym uśmiechu.

Czy usuwanie kamienia nazębnego boli?

Zabieg scallingu jest zabiegiem bezbolesnym. Ból jest odczuciem indywidualnym, zależnym od progu bólu. Usuwanie kamienia jest to zabieg nienaruszający struktury szkliwa zęba. Jednak w przypadku obecności kamienia na powierzchni szyjki i korzenia zęba zabieg scallingu może powodować lekki dyskomfort. Dla większości pacjentów usuwanie kamienia jest zabiegiem bezbolesnym. W sytuacji, w której zabieg scalingu wywołuje ból koniecznym jest znieczulenie.

Jak często należy usuwać kamień?

Szybkość pojawiania się kamienia nazębnego może być bardzo różna. Zależy to od diety, higieny jamy ustnej, palenia papierosów i indywidualnych predyspozycji. Zabiegi higienizacyjne (skaling i piaskowanie) należy wykonywać regularnie, aby nie dopuszczać do powstawania złogów kamienia. Najlepszą metodą są regularne wizyty u stomatologa polegające na okresowych przeglądach i planowaniu zabiegów higienizacyjnych.

Woda utleniona na kamień nazębny

Woda utleniona, czyli nadtlenek wodoru nie wpływa w żaden sposób na kamień nazębny. W kontakcie z niektórymi materiałami biologicznymi (krew, bakterie, otwarta rana) woda utleniona powoduje obfite wydzielanie tlenu, dzięki czemu możliwa jest dezynfekcja takiego miejsca. Tlen nie rozpuszcza, ani w żaden inny sposób nie powoduje usunięcia kamienia. Należy być bardzo ostrożnym podczas stosowania tzw. domowych sposobów pozbywania się kamienia nazębnego. Najlepszym i jedynym sposobem na pozbycie się kamienia nazębnego jest usuwanie jego w gabinecie stomatologicznym.

Ocet jabłkowy na kamień

W internecie można spotkać wiele tzw. domowych sposobów na kamień nazębny. Należy do nich stosowanie octu jabłkowego. Z chemicznego punktu widzenia istnieje możliwość, aby organiczne kwasy będące składnikami octu jabłkowego weszły w reakcję chemiczną z mineralnymi składnikami kamienia nazębnego. Działanie to jest jednak znikome i w równym w stopniu kwasy te będą działać na kamień nazębny jak i na szkliwo, które w kwaśnym środowisku ulega uszkodzeniu co prowadzić będzie do próchnicy. Zdecydowanie zalecamy, aby kamień nazębny usuwać w gabinecie stomatologicznym.

Jaka jest najlepsza pasta na kamień?

Żaden z dostępnych preparatów do higieny stomatologicznej (pasty do zębów, płyny do płukania jamy ustnej) nie jest przydatny do usuwania istniejącego już kamienia nazębnego. Istnieje wiele preparatów, które mogą opóźniać powstawanie kamienia i są one szczególnie polecane dla osób ze skłonnością do nadmiernego tworzenia się kamienia nazębnego. W tej sprawie najlepiej jest zasięgnąć indywidualnej opinii stomatologa. Jednakże to co jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania to regularne mycie zębów dwa razy dziennie przez około dwie minuty i regularne wizyty kontrolne u stomatologa.

Kamień nazębny a parodontoza

Paradontoza to przewlekła choroba przyzębia. Skłonność do paradontozy jest dziedziczona genetycznie. Przebieg tej choroby powinien monitorować stomatolog. U chorych na paradontozę najważniejsze jest regularne usuwanie kamienia nazębnego, którego obecność zaostrza objawy paradontozy i powoduje stany zapalne przyzębia.

Opracowane przez: Lek. stom. Ewa Banaszkiewicz – stomatolog, endodonta