Leczenie spastyczności

Co to jest spastyczność?

Spastyczność to inaczej nieprawidłowo wzmożone napięcie mięśni, powodujące subiektywne wrażenie sztywności kończyny oraz trudności z wykonywaniem ruchu. Spastyczne napięcie może być ograniczone do jednej grupy mięśni, jednej lub kilku kończyn lub jednej strony ciała. Wzrost napięcia mięśniowego występuje w wielu schorzeniach układu nerwowego i nie zawsze ma charakter spastyczny. Określenie charakteru, stopnia oraz przyczyny wzmożonego napięcia mięśni jest zadaniem specjalisty neurologa i ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego leczenia.

Skąd się bierze spastyczność i jakie są jej skutki?

Choroby, które prowadzą do powstania spastyczności to przede wszystkim udar mózgu, stwardnienie rozsiane, przebyte urazy czaszkowo-mózgowe oraz mózgowe porażenie dziecięce. Choroby te powodują niesprawność wynikającą ze współistnienia osłabienia mięśni oraz wzmożonego spastycznie napięcia mięśniowego. Skutkiem spastyczności jest ograniczenie w wykonywaniu ruchu, a niekiedy trwałe unieruchomienie kończyn w nienaturalnym ustawieniu np. zaciśnięte palce dłoni, kończyna górna może pozostać zgięta w stawie łokciowym i przywiedziona do klatki piersiowej. Nieprawidłowe ustawienie kończyn powoduje trudności w wykonywaniu podstawowych czynności takich jak mycie, ubieranie się, utrzymanie higieny. Spastyczność znacznie utrudnia rehabilitację i może być przyczyną bólu. Nasilona i długotrwale utrzymująca się spastyczność może powodować wystąpienie przykurczów w stawach.

Jak leczyć spastyczność?

Najbardziej skutecznym sposobem postępowania w spastyczności jest kompleksowe leczenie obejmujące rehabilitację oraz podawanie leków zmniejszających napięcie mięśniowe. W rehabilitacji stosuje się różne techniki fizykoterapii m.in. krioterapię, ultradźwięki, zabiegi nagrzewające. Znanych jest szereg leków, które działają na ośrodkowy układ nerwowy. Działanie ich polega na hamowaniu powstawania impulsów odpowiedzialnych za wzrost napięcia mięśniowego. Leki te obarczone są ryzykiem działań niepożądanych w postaci senności i nadmiernego uspokojenia.

Toksyna botulinowa w spastyczności

Lekiem wykorzystującym zupełnie inny mechanizm jest toksyna botulinowa – substancja produkowana przez bakterie clostridium. Substancja ta nie działa na ośrodkowy układ nerwowy, lecz hamuje przewodzenie impulsów nerwowych na poziomie złącza nerwowo-mięśniowego. Lek ten podawany jest we wstrzyknięciach i działa miejscowo, tzn. w tylko zakresie ostrzykiwanego mięśnia. Działanie leku jest ograniczone w czasie i zwykle efekt w postaci redukcji napięcia mięśniowego oraz redukcji bólu wygasa po około 3 miesiącach od zastrzyku, dlatego zastrzyki z toksyny botulinowej powtarza się w celu utrzymania pożądanego efektu terapeutycznego.

Bezpieczeństwo terapii botulinowej

Terapia toksyną botulinową wymaga sporego doświadczenia od lekarza, który wykonuje iniekcje. Dawkę leku dobiera w taki sposób, aby zminimalizować efektu niepożądane. Do najczęstszych należą: osłabienie mięśni, podwójne widzenie oraz trudności z połykaniem. Niekiedy podczas podawania zastrzyku z toksyną botulinową używa się aparatu EMG lub zastrzyk wykonuje się pod kontrolą USG aby zwiększyć precyzję podania.

specjalista neurolog

specjalista neurolog