Wykrycie zaburzeń pamięci rozpoczyna się od zauważenia kłopotów pamięciowych przez osobę , której problem dotyczy lub przez kogoś z jego najbliższego otoczenia. Subiektywne kłopoty pamięciowe mogą wystąpić w każdym wieku i bardzo często nie są związane z uszkodzeniem mózgu, jednak kiedy problem dotyczy starszej osoby, która skarży się na kłopoty z pamięcią to można podejrzewać chorobę Alzheimera lub inne choroby ośrodkowego układu nerwowego. Badania powinno rozpocząć się od przesiewowych testów funkcji poznawczych.

Istnieje wiele testów służących do przesiewowego badania pamięci. Przykładem może być Montrealska Skala Oceny Poznawczej (ang. Montreal Cognitive Assessment, MoCA) lub Krótka Skala Oceny Stanu Psychicznego (ang. Mini-Mental State Examination, MMSE). Tego rodzaju badanie może być wykonane wyłącznie przez lekarza lub osobę odpowiednio przeszkoloną ponieważ wynik oceny przy pomocy tych metod zależy od właściwego wykonania badania. W tym miejscy należy zaznaczyć, że badania przesiewowe nie służą do stawiania diagnozy, lecz do wykrycia nieprawidłowości na tyle istotnych, by wskazane było dokładniejsze badanie np. w ramach badania przez specjalistę neurologa lub dokładnej oceny w badaniu neuropsychologicznym.

Diagnoza choroby Alzheimera stawiana jest przez lekarza specjalistę z zakresu neurologii, psychiatrii lub geriatrii. Po postawieniu wstępnego rozpoznania, w dalszym postępowaniu wykonuje się specjalistyczne badanie neuropsychologiczne oraz dodatkowe badania radiologiczne takich jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mózgu oraz badań laboratoryjnych, których celem jest wykluczenie innych niż choroba Alzheimera przyczyn zaburzeń pamięci.

Ostatnie lata badań nad chorobą Alzheimera przyniosły nowe metody diagnostyczne. Są to badanie płynu mózgowo rdzeniowego oraz specjalistyczne badania radiologiczne (PET). Badania te umożliwiają ocenę, czy w mózgu gromadzone są nieprawidłowe białko (tzw. amyloid beta), odpowiedzialny za uszkodzenie mózgu. Metody te są wciąż jeszcze słabo dostępne i dość drogie, dlatego nie stosuje się ich rutynowo. Nadal więc zastosowanie testów pamięci i funkcji poznawczych stanowi podstawę diagnostyki i umożliwia wykrycie zaburzeń pamięci nawet na bardzo wczesnym etapie choroby.

Wczesne wykrycie zaburzeń poznawczych pozwala na wprowadzenie leczenia farmakologicznego, które może opóźnić moment wystąpienia kolejnych etapów choroby. Wczesne wykrycie choroby ma również wymiar psychologiczny, pozwala bowiem osobie chorej oraz rodzinie przygotować się na postępujący proces chorobowy.

Opracował:
Dr n. med. Krzysztof Banaszkiewicz – specjalista neurolog